لعیا نورانی زنوز/ «انباشت سیب صنعتی در حریم جاده‌های آذربایجان غربی، نه‌تنها یکی از چالش‌های اساسی صنعت کشاورزی در این منطقه به شمار می‌رود، بلکه تصویری گویا از تقابل میان تولید فراوان و زیرساخت‌های ناکافی است.
آذربایجان غربی به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید سیب در کشور، هرساله محصولی با کیفیت بالا و در حجم زیاد تولید می‌کند. با این حال، عدم توانایی در جذب سریع این تولیدات توسط بازار یا ناتوانی در بهره‌برداری کافی از ظرفیت‌های نگهداری و حمل‌ونقل، منجر به انباشت چشمگیر این میوه در کنار جاده‌ها و حاشیه‌های معابر می‌گردد.
این پدیده نه تنها زیبایی‌های طبیعی این منطقه سرسبز را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه خطرات زیست‌محیطی و ایمنی برای رانندگان و مردم محلی نیز دربردارد. برخی کارشناسان معتقدند که مشکلات به وجود آمده ریشه در عدم هماهنگی میان تولیدکنندگان و نهادهای بازاریابی دارد که نتوانسته‌اند با درخواست‌های متغیر بازار همسان‌سازی کنند. از سوی دیگر، نبود تسهیلات حمل‌ونقل مناسب و کمبود سردخانه‌های استاندارد نیز بر وخامت اوضاع افزوده است.
حل این معضل، مستلزم برنامه‌ریزی گسترده و سرمایه‌گذاری کلان در بخش‌های مختلف زیرساختی و فناوری است. از گسترش و بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل گرفته تا ایجاد زنجیره‌های سردخانه‌ای مدرن و بهره‌برداری از فناوری‌های روز جهت فرآوری محصولات کشاورزی، همه و همه باید به اصلاح این وضعیت بینجامند.
انباشت سیب در جاده‌ها نه تنها بُرشی از یک مشکل اقتصادی، بلکه رویارویی با یک مسئولیت اجتماعی برای حفاظت از محیط زیست و کسب و کارهای پایدار در این منطقه‌ی حاصل‌خیز است.»
به گفته مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای آذربایجان غربی، دپو سیب در محدوده امن جاده‌ها، معضلی است که مورد گلایه این اداره کل می‌باشد.
ایرج دست‌نشان با بیان اینکه دپو سیب در محدوده‌ی 38 متری بزرگراه‌ها و 12 متری راه روستایی قابلیت تذکر توسط گشت‌ها را دارد، تذکر داد که برخی انباشت‌ها در انتهای حریم قانونی صورت می‌گیرد که خارج از حیطه اختیارات اداره کل راهداری بوده و نیازمند تدابیر ویژه است.
او با اشاره به فعالیت گشت‌های راهداری به عنوان نهادهای مسئول حفظ و مدیریت ایمنی جاده‌ها با هدف جلوگیری از تخلفات، گفت: گشت‌های راهداری تاکنون ضمن تذکرهای متعدد به افراد متخلف ۴۶ مورد برخورد قانونی با اخذ دستور قضائی داشته‌اند.
دست‌نشان اضافه کرد: همکاری و هماهنگی تمام دستگاه‌های مسئول در این زمینه نه تنها می‌تواند به حل مشکل انباشت سیب در حریم جاده‌ها بپردازد بلکه به حفظ ایمنی عمومی نیز کمک کند و از ایجاد چهره نامناسبت در حاشیه جاده‌ها و بروز خطرات ناشی از انباشت این محصول در حریم راه برای مترددین جاده‌ای جلوگیری شود.
وی ادامه داد: جهادکشاورزی باید با اقدامات فرهنگ‌سازی باغداران و صاحبان صنایع تبدیلی را مجاب به خرید و فروش سیب صنعتی در مراکز بهداشتی کند.
* تعامل بین بخشی؛ راهکاری مؤثر در جلوگیری از انباشت سیب در جاده‌ها
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری آذربایجان غربی هم تذکر داد: همه دستگاه‌های متولی از جمله سازمان راهداری، قوه قضاییه و نیروی انتظامی لازم است به این معضل ورود کنند.
جواد کرمی ایجاد یک نظام یکپارچه و هماهنگ میان بخش‌های مختلف را در تأمین سلامت و کیفیت سیب‌های صنعتی موثر دانست و گفت: تعامل بین بخشی می‌تواند به عنوان راهکاری مؤثر در بهبود فرآیندهای خرید و توزیع این محصول عمل کند.
او تاکید کرد: بازاریابی سیب آذربایجان غربی باید به صورت جدی در دستور کار باشد.
* تولید 32 درصد از تولید سیب کشور در آذربایجان‌غربی
به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی هم با پیگیری‌هایی که انجام شد در سال‌جاری کمترین انباشت سیب زیر درختی را در حاشیه جاده‌های استان داشتیم.
خسرو شهبازی با اشاره به اینکه در ۶۵ هکتار از باغات استان سیب کشت شده است، تصریح کرد: ۲۶ درصد از کل باغات سیب کشور و ۳۲ درصد از تولید سیب کشور در آذربایجان‌غربی تولید می‌شود.
وی با تاکید به اینکه ۹۵ درصد ارقام سیب تولید استان از نوع قرمز و زرد است، یادآور شد: در سال گذشته از ۷۵۰ هزار تن صادرات سیب کشور بیش از ۵۵۰ تن، محصول آذربایجان غربی بود.
«در پایان، مشخص است که معضل انباشت سیب در حریم جاده‌های آذربایجان غربی نه تنها یک چالش اقتصادی برای کشاورزان و تولیدکنندگان این محصول است، بلکه تهدیدی جدی برای محیط زیست و سلامت عمومی نیز به شمار می‌آید. این وضعیت ناشی از عدم مدیریت مناسب، نارسایی‌های زیرساختی و فقدان برنامه‌ریزی‌های لازم در راستای حفظ و استفاده بهینه از منابع کشاورزی است.
حل این معضل نیازمند همکاری میان نهادهای دولتی، کشاورزان و سایر ذینفعان است. اتخاذ راهکارهای مؤثر مانند ایجاد سیستم‌های جمع‌آوری و تسهیل در فرآیند صادرات، آموزش و اطلاع‌رسانی به کشاورزان و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل می‌تواند به تسهیل حل این معضل کمک کند.
در نهایت، توجه به این موضوع نه تنها به بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان و حفظ محیط زیست کمک خواهد کرد، بلکه موجب ارتقاء کیفیت زندگی در این منطقه و افزایش رضایتمندی مردم خواهد شد.
اکنون زمان آن است که با همت جمعی و عزم راسخ، گام‌هایی مؤثر در راستای رفع این چالش برداریم و به سمت آینده‌ای پایدار و مرفه‌تر حرکت کنیم.»