روز جهاني مبارزه با خشونت عليه زنان است. اين روز که سالگرد قتل خواهران ميرابل است، از سوي سازمان ملل متحد مبنايي نمادين براي الزام به توجه و اهميت به زنان و انواع خشونت عليه آنان نامگذاري شده است. خواهران ميرابل چهار خواهر اهل جمهوري دومنيکن بودند که از مخالفان تروخيو، حاکم نظامي جمهوري دومنيکن به شمار مي‌رفتند.
به گزارش نای قلم به نقل از آرمان، تروخيو بين سال‌هاي 1930 تا 1938 و سپس از 1942 تا 1952 رئيس‌جمهور دومنيکن بود و دوران حکومتش خشن‌ترين دوره در تاريخ جمهوري اين کشور به حساب مي‌آيد. خواهران ميرابل در فعاليت‌ها و مبارزات مخفيانه عليه رژيم او مشارکت داشتند و سه نفر از چهار نفر آن‌ها در 25 نوامبر 1960 به جرم شرکت در فعاليت‌هاي سياسي عليه رژيم حاکم بر دومنيکن به قتل رسيدند. هدف از نامگذاري اين روز به نام روز جهاني مبارزه با خشونت عليه زنان اين بوده که افکار عمومي جهانيان بيش از پيش به نهي خشونت نسبت به زنان متمرکز شوند. طرح بحث منع خشونت عليه زنان با اينکه بر جنس مونث تمرکز کرده و نتيجه‌اش نوعي تفکيک جنسيتي به بار مي‌آورد اما اقدام به آن تا حدي بالا بوده که کنشگران اجتماعي بر جداسازي و توجه ويژه به آن دست يازيده‌اند. ايران هم به عنوان گوشه‌اي از جهان همواره درگير اين مساله بوده و هست. در اينجا به مواردي از خشونت عليه زنان نگاهي مي‌اندازيم.
به گفته جامعه شناسان، در ايران خشونت عليه زنان در اشکال گوناگوني چون خشونت خانگي، کودک همسري و قتل‌هاي ناموسي مشاهده مي‌شود و البته تجربه خشونت براي زناني که همزمان گرفتار ساختارهاي طبقاتي و محروميت‌ها قرار گرفته‌اند . از سوي ديگر اين خشونت تنها به خانواده محدود نمي‌شود. در واقع شکل و ساختار مسئوليت‌پذيري در سطوح مديريتي در جامعه بر مردم و خانواده همواره بر هم تاثيرگذار و از هم تاثيرپذير بوده‌اند. به همين مناسبت انواع خشونت عليه زنان را در سطوح مخلتف هم مي‌توان مشاهده کرد. بحث عدم تساوي حقوق و مزايا و امکانات ميان زنان و مرداني که هر دو در يک جامعه زندگي مي‌کنند مي‌تواند نمونه‌اي از اين موارد باشد. علاوه بر بحث دستمزد، حقوق شهروندي نيز مورد توجه قرار مي‌گيرد. دو نمونه ساده در اين ميان ذکر مي‌شوند؛ يکي بحث دوچرخه‌سواري يا موتورسواري زنان و ديگري بحث حضور آن‌ها در ورزشگاه‌ها براي تماشاي مسابقات ورزشي که مورد غفلت مسئولان و مخالفت آن‌ها قرا گرفت. در آن زمان زنان با احقاق اين حقوق خود به رضايتي نسبي دست پيدا مي‌کردند. مشخص نيست با گذشت زمان و با تلنبار شدن خواسته‌هاي برآورده نشده ، آيا با تامين اين خواست‌ها بتوان رضايت آن‌ها را کسب کرد يا خير.
*قتل‌هاي ناموسي
اما همان‌طور که گفته شد قتل‌هاي ناموسي نمونه‌اي هميشگي از خشونت‌هاي عليه زنان بوده و هست. تصوير رومينا اشرفي، دختر 14 ساله اهل تالش را يادتان هست که پدرش او را با داس سربريده بود يا مونا حيدري دختر اهوازي که همسرش سرش را بريد و در خيابان‌هاي شهر با آن سر بريده راه رفت. اين گونه قتل‌ها تاريخچه‌اي طولاني داشته‌اند. اما اگر بخواهيم آماري در اين زمينه ارائه دهيم بايد بگوييم که محققان ايراني در مقاله‌اي در لنست در تاريخ اول اکتبر 2020 با عنوان قتل‌هاي ناموسي و خشونت عليه زنان در ايران طي پاندمي کوويد 19، نوشتند: شيوع خشونت عليه زنان در سراسر جهان از زمان اجراي قرنطينه‌هاي کرونايي افزايش يافته است. ايران تا پيش از اين نيز آمار بالايي از نظر خشونت عليه زنان داشته‌است.» بايد گفت که به گفته اين محققان، در ايران، استان‌هايي با بيشترين آمار قتل‌هاي ناموسي، نرخ‌هاي بالايي از نظر بيکاري و فقر هم دارند.
*کودک همسري
اما آمارهاي کودک همسري در ايران هم بنا به همان آماري که خود مسئولان ارائه مي‌دهند، آماري به گفته رسانه‌هاي دولتي، بالاست. جديدترين آمار منتشر شده از سوي مرکز آمار ايران در حالي خبر از ازدواج 9753 دختر 10 تا 14 ساله در بهار سال 1400 مي‌دهد که اين تعداد در قياس با آمارهاي فصلي دو سال پيش از آن، با رشدي 32درصدي، بالاترين آمار فصلي ازدواج دختران 10 تا 14 ساله است و به نوعي مي‌توان گفت رکورد آمار فصلي ازدواج دختران در اين بازه سني و طي دو سال اخير، در بهار 1400 شکسته شد. مطابق با همين آمار، 45 هزار و 522 دختر 15 تا 19 ساله نيز در بهار 1400 ازدواج کرده‌اند و اين در حالي است که آمار مذکور تنها مربوط به ازدواج‌هاي ثبت رسمي شده در سازمان ثبت احوال کشور است و به گفته کارشناسان اغلب ازدواج کودکان ثبت نشده و همين امر منجر به نبود آمار دقيق در اين حوزه مي‌شود. از سوي ديگر مطابق با آمار ياد شده، ازدواج شش پسر کمتر از 15 سال و 6573 پسر 15 تا 19 ساله نيز در بهار 1400 به ثبت رسيده است. همچنين در آمار فصلي ازدواج پسران و دختران 15 تا 19 ساله نيز به نوعي رکورد در بهار امسال شکسته شد و تعداد ازدواج‌هاي به ثبت رسيده دختران و پسران 15 تا 19 ساله در بهار سالجاري در قياس با آمارهاي مشابه فصلي طي دو سال گذشته، بالاترين تعداد است. در اين بين اما عدم توجه مسئولان امر، به پديده «کودک همسري» به ازدواج کودکان ختم نشده و مطابق با آمار، اين پديده بسط يافته و در قالب «کودک مادر»، «کودک پدر» و «کودک مطلقه» نيز در حال جلوه‌گري است. مطابق با آمار منتشر شده از سوي مرکز آمار ايران، در بهار 1400 تولد 293 کودک از مادران کمتر از 15 سال و يک کودک از پدر کمتر از 15 سال نيز به ثبت رسيده است. همچنين، تولد 15 هزار و 355 کودک از مادران و 674 کودک نيز از پدران 15 تا 19 ساله در همين بازه زماني ثبت شده است. بخش ديگر آمار منتشر شده از سوي مرکز آمار ايران نيز، از طلاق 172 دختر 10 تا 14 ساله در بهار 1400 و پديده «کودک مطلقه» خبر مي‌دهد. در واقع مطابق با آمار منتشره از سوي مرکز آمار ايران، در بهار 1400 علاوه بر 172 دختر بچه 10 تا 14 ساله، 3044 دختر و 147 پسر 15 تا 19 ساله نيز طلاق گرفته‌اند. اين آمار در قياس با بهار 99 و در همين بازه سني براي دختران افزايش و براي پسران کاهش داشته است. اما چرا کودک همسري ممنوع نمي‌شود؟ بايد گفت که در سال 1397 طرح مربوط به ممنوعيت کودک همسري مورد مخالفت کميسيون قضائي مجلس قرار گرفت. در آن زمان حسن نوروزي، درباره مخالفت اين کميسيون و پيگيري طراحان اين طرح گفت: متوجه نمي‌شوم چرا عده‌اي اصرار دارند مغاير شرع مقدس اسلام، سن ازدواج را بالا ببرند. و البته اين نماينده به اين نکته اشاره نکرد که ازدواج علاوه بر معيارهايي مثل سن، به ملاک‌هاي ديگري مثل نداشتن فقر و عدم زندگي در زير خط آن و بيکاري و موارد اقتصادي بسيار ديگري از اين دست نيازمند و محتاج است.
انتهای پیام/