جواد پهلوان/ یکی از چالش‌ها و بحران‌های جدی و مهمی که امروز با آن رو به رو هستیم، «بحران آب» است. ایران در زمره 12 کشوری در منطقه خاورمیانه است که با تنش آبی رو به رو هستند. البته «موسسه منابع آب جهان» نیز در سال 2023 در گزارشی این پیش بینی را مطرح کرده که تا سال 2040، 44 کشور با شرایط بحرانی و فوق بحرانی در زمینه آبی دست به گریبان خواهند بود که بر اساس آنچه موسسه مذکور اعلام کرده، ایران یکی از این کشورها است.

اوج‌گیری بحران آب در ایران، روز به روز جلوه‌های عینی‌تری را از خود به نمایش می‌گذارد. مثلا اخیرا انتشار پوستر همایش بزرگداشت روز ملی آب با جنجال‌های زیادی رو به رو شد. جایی که دریاجه ارومیه از پوستر مذکور حذف شد و این شائبه را ایجاد کرد که شاید برخی نظریه‌پردازان و فعالان حوزه آب، از احیای دریاچه ارومیه به کل ناامید شده‌اند. در عین حال، مثلا در استان اصفهان بر اساس آمارهای رسمی، در سال جاری شاهد کاهش 50 درصدی میزان ریزش‌های جوی بوده‌ایم.

معادله ای که به طور خاص در حوزه‌های تامین آبِ سرشاخه‌های زاینده‌رود ماهیت حادتری به خود گرفته و زنگ‌های هشدار را در استان اصفهان به صدا درآورده است. با این همه، اینطور به نظر ‌می‌رسد که بحران آب در کشورمان به ویژه از سوی افکار عمومی آنگونه که باید و شاید به عنوان یک مساله جدی تلقی نمی‌شود. در تحلیل دلایل و محرک‌های این مساله، توجه به 3 نکته از اهمیت برخوردار است.

اولا، به نظر ‌می‌رسد یکی از دلایلی که بحران آب هنوز برای بسیاری از مردم کشورمان به مثابه یک بحران جدی تلقی نمی‌شود این است که این بحران برای آنها ماهیتی ملموس و عینی پیدا نکرده است. در حقیقت، مردم کشورمان در بخش‌های مختلف ایران هنوز دسترسی عادی به آب دارند و با باز کردن شیر آب در خانه، بی‌حد و حصر و محدودیت از این نعمت برخوردار ‌می‌شوند. از این‌رو، هنوز کمبود آب را به خوبی درک نکرده‌اند و فکر ‌می‌کنند که بحران آب بحرانی است که مرتبط با ده‌ها سال آینده است و یک بحرانی آنی در شرایط کنونی نیست.

دوم اینکه در بخش پوشش و پرداخت رسانه‌ای و کار فرهنگی در این حوزه نیز به نظر ‌می‌رسد که با کاستی‌هایی رو به رو هستیم. در حقیقت، به نحوی جدی به بحران آب و ملموس‌سازی آن برای مردم و بالا بردن سطح آگاهی در این رابطه پرداخته نشده است. از این‌رو، افکار عمومی در کشورمان هنوز آنی و فوری بودن بحران آب را به خوبی درک نکرده‌اند. به بیان ساده‌تر، ما در وضعیت کنونی شاهد انجام اقدامات جزیره‌ای و نه منسجم در حوزه پرداخت رسانه‌ای و آگاهی بخشی به افکار عمومی در رابطه با بحران آب هستیم.

و در نهایت سوم اینکه به نظر ‌می‌رسد بحران آب آنگونه که باید و شاید برای نخبگان سیاسی نیز به یک اولویت و مساله مهم تبدیل نشده است. چه در زمان انتخابات ریاست جمهوری پیشین و چه انتخابات کنونی مجلس و البته بحث و مناظراتی که میان نخبگان سیاسی و اقتصادی کشورمان برگزار ‌می‌شود، کمتر شاهدیم که بحران آب به عنوان یک مثلا جدی در سطح نخبگانی مورد بررسی قرار گیرد. در حقیقت، هنوز برای سیاستمدار و نخبه سیاسی و اقتصادی کشورمان، موضوع آب و بحران کم آبی به یک مساله و چالش عینی تبدیل نشده است. از این‌رو، آنی بودن این بحران به افکار عمومی نیز منتقل نمی‌شود.

انتهای پیام/