ستاد احیای دریاچه ارومیه از ابتدای فعالیت خود در سال 93 اعلام کرد که باید 40 درصد معادل 1.9 میلیارد متر مکعب از مصرف سالیانه 4.7 میلیارد متر مکعبی آب در بخش کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه کاهش یابد، اما به گفته جلال محمودزاده، نایب رئیس هیات تحقیق و تفحص مجلس از عملکرد ستاد احیا، تا امروز تنها حدود 10 درصد از اراضی کشاورزی این حوضه آبریز به تجهیزات آبیاری مدرن مجهز شده‌اند. پیگیری‌ها نیز نشان می‌دهد که علاوه بر این، در برخی سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز که در مجموع کمتر از 10 درصد آب مورد نیاز کشاورزان این حوضه آبریز را تامین می‌کنند، صرفه‌جویی 40 درصدی در تخصیص آب کشاورزی از محل خروجی سد اعمال می‌شود که البته بازهم رقم صرفه‌جویی‌شده از این طریق به 200 میلیون متر مکعب در سال نمی‌رسد.

حال اگر جمع این رقم با میزان صرفه‌جویی‌شده با استفاده از تجهیز 10 درصد اراضی کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه به سیستم‌های آبیاری نوین را محاسبه کنیم، بازهم به این نتیجه خواهیم رسید که از سال 93 تا امروز، در بهترین حالت حتی 400 میلیون متر‌مکعب از هدف‌گذاری یک میلیارد و 900 میلیون متر مکعبی صرفه‌جویی آب در بخش کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز محقق نشده است، مساله‌ای که نشان می‌دهد در طول فعالیت ستاد احیا یا همان کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه عملا موضوع صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز این دریاچه مغفول مانده است.

*نقش مهم اصلاح الگوی کشت و انسداد چاه‌های غیرمجاز در احیای دریاچه ارومیه

با مقایسه ارقام مربوط به کمک پروژه‌های عمرانی به احیای دریاچه ارومیه و رقم هدف‌گذاری‌شده برای صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز این دریاچه، می‌توان به این نتیجه رسید که هنوز هم مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی مهمترین راهکار برای احیای دریاچه ارومیه محسوب می‌شود؛ راهکاری که برای به ثمر نشستن آن، علاوه بر اصلاح الگوی کشت، تجهیز اراضی کشاورزی به سیستم‌های نوین آبیاری و تعریف معیشت جایگزین برای برخی کشاورزان، باید موضوع انسداد چاه‌های کشاورزی غیرمجاز در حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز مورد توجه قرار گیرد. این در حالی است که به گفته محمدصادق معتمدیان، دبیرکارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، 75 هزار چاه غیرمجاز در این حوضه آبریز شناسایی شده که البته تا امروز 10 هزار مورد از آنها پلمب شده است.

«سمیه رفیعی» رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی نیز در همین راستا روی این نکته تاکید کرد که صرفه‌جویی در مصرف آب در بخش کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، مهمترین راهکار برای احیای این دریاچه است و توجه به این راهکار، بیشتر از اجرای پروژه‌های عمرانی در احیای دریاچه نقش خواهد داشت. او در این‌باره تاکید کرد: مهمترین آسیبی که باعث وضعیت نامناسب امروز دریاچه ارومیه شده، بهره‌برداری بیش از حد آب در بخش کشاورزی در حوضه آبریز این دریاچه است که تا کنون برنامه‌ای جدی برای رفع این آسیب اجرایی نشده است.

این نماینده مجلس ادامه داد: برای بهبود وضعیت دریاچه ارومیه، حتما باید تمام چاه‌های غیرمجاز در حوضه آبریز دریاچه ارومیه مسدود شوند و از همه مهمتر، در سراسر این حوضه آبریز، الگوی کشت متناسب با شرایط بحرانی کنونی دریاچه و روند تغییرات اقلیمی و کاهش احتمالی بارش‌ها در سال‌های آتی اصلاح شود. این در حالی است که در حال حاضر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه شاهد کشت محصولات باغی با مصرف آب بالا هستیم و بعضا مشاهده می‌شود که حتی بخشی از محصولاتی که باغداران این منطقه می‌کارند، به فروش نمی‌رود و روی دست آنها می‌ماند.

وی افزود: در سال‌های اخیر حتی در برخی پروژه‌هایی که برای اصلاح روش‌های بهره‌برداری از آب در بخش کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اجرا شده است نیز بعضی مسئولان دولتی براساس میزان آب ذخیره‌شده در این پروژه‌ها، طرح‌های جدیدی را برای توسعه کشاورزی در منطقه تعریف کرده‌اند و به این شکل، آب ذخیره‌شده بازهم به دریاچه ارومیه اختصاص پیدا نکرده است. این در حالی است که همین حالا، کشاورزی بخش زیادی از سهم آب دریاچه را مصرف می‌کند و اگر می‌خواهیم دریاچه را نجات دهیم، چاره‌ای نداریم جز این که برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و اصلاح الگوی کشت برنامه‌ریزی کنیم.

*در شرایط بحرانی فعلی میزان آب انتقالی هم غنیمت است

رفیعی البته در بخش دیگری از صحبت‌های خود، بهره‌برداری از پروزه خط انتقال آب به دریاچه ارومیه را در وضعیت بحرانی کنونی دریاچه ارومیه  کمک‌کننده توصیف کرد و گفت: درست است که میزان آب انتقالی از تونل نسبت به حقابه محیط‌زیستی تعیین‌شده برای دریاچه ارومیه کمتر است و این آب نمی‌تواند نیازهای دریاچه را به صورت کامل برطرف کند، اما در شرایط کنونی همین میزان آب هم غنمیت است و حتما تکمیل این پروژه می‌تواند به بهبود وضعیت دریاچه ارومیه تا حدودی کمک کند.

رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی ادامه داد: مهمترین نقطه قوت تکمیل خط انتقال آب در دولت سیزدهم این است که سال‌ها بود با وجود پیشرفت فیزیکی بالای این تونل، نهایی شدن آن روی زمین مانده بود، اما خوشبختانه در دولت کنونی این پروژه به اتمام رسید. البته آنچه اخیرا افتتاح شده است، فاز اول تونل است و امیدواریم تا سال آینده، فاز دوم نیز به بهره‌برداری برسد و میزان انتقال آب از سد کانی سیب به دریاچه ارومیه افزایش یابد.

وی در پایان تصریح کرد: دولت علاوه بر افتتاح تونل انتقال آب، برنامه‌های دیگری نیز برای احیای دریاچه ارومیه در دست اجرا دارد، اما آنچه برای نجات دریاچه از افتتاح پروژه‌های عمرانی مهمتر است، صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است که باید بیش از گذشته مورد توجه مسئولان دستگاه اجرایی قرار گیرد.

کد خبرنگار: 983126

انتهای پیام/