دکتر سجاد معین فر/ جامعه شناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی ایران 

با توجه به فرهنگ غنی اسلامی و تصریح اصل پنجاهم قانون اساسی در حفاظت از محیط زیست به عنوان یک وظیفه عمومی که همگانی بودن آن را در ضمیر خود نهفته دارد و نیز با توجه به اینکه آموزش یکی از مؤثرترین مؤلفه‌های تأثیرگذار بر توسعه هر کشوراست، انجام اقداماتی وسیع، همه‌جانبه، مستمر و فراگیر در جهت افزایش آگاهی‌های زیست محیطی جامع ضروری می‌باشد.

از آنجایی که بسیاری از تهدیدات زیست محیطی، تخریب منابع و آلوده‌سازی محیط نتیجه فعالیت‌های انسانی است، تردیدی نیست که با آموزش‌های مستمر و هدف‌دار اقشار مختلف جامعه به طوری که کلیه آحاد انسانی به مفاهیم عمده زیست محیطی آشنا شوند، می‌توان به داشتن جامعه‌ای با وجدان زیست محیطی و آینده‌ای توأم با سرسبزی، سلامتی و استقلال برای میهن اسلامی امیدوار بود.

ضرورت مدیریت منابع آب بر تمام سطوح اجتماعی، نسل ها و جنسیت ها تاثیر گذاشته است و آموزش، تربیت و افزایش آگاهی های همه ذینفعان برای توسعه پایدار امری ضروری است، چرا که آب به همه مربوط است. "جامعه یادگیرنده" نیز جامعه ای است که پیوسته فرآیند پیوسته بروز شدن و جهت گیری دوباره در راستای توسعه پایدار را زنده نگه می دارد.

برای بحران ملی خشک شدن دریاچه ارومیه  الگوی جدیدی برای مدیریت پایدار آب مورد توجه  واقع شود ،که علاوه بر قابلیت های فنی و اقتصادی سنتی، اثرات زیست محیطی و عدالت اجتماعی را نیز در نظر می گیرد. آموزش، حساس سازی عمومی و تربیت، ابزارهای اصلی اجرای این الگوی پایدار می باشد.

به طورکلی استان آذربایجان غربی به دلیل جدا افتادگی جغرافیایی همواره جزو مناطق محروم و توسعه نیافته در کشور بوده‌ است و دارای معضلات و نابسامانی‌های اقتصادی و اجتماعی زیادی است. خشک‌سالی‌های دوره‌ای، کم‌آبی این معضلات را افزایش داده‌است. قطع یا کاهش جریان آبی رودخانه‌ی حوزه آبریز دریاچه ارومیه و به تبع آن خشک‌شدن دریاچه بر شرایط اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی منطقه تاثیر فراوانی دارد.

بدیهی است آموزش‌ها و فـرهنگ‌سازی زیست‌ محیطـی زمانی به تحکیـم اخلاق زیست‌ محیطی در جامعه منجر می‌گردد که بر پایه تحقیقات و پژوهش کافی بنا شده‌باشد و از آن طریق برنامه‌ها و فعالیت‌های در حال اجرا براساس اصول علمی و روش‌های اثربخش دنبال گردد.  در شرایط فعلی دانشگاه‌های کشور به ضرورت انجام تحقیقات کاربردی در زمینه فرهنگ و اخلاق زیست محیطی توجه شایانی ندارند و تحقیقات انجام شده در این زمینه از نظر کمی و کیفی بسیار ناچیز است. ضمناً در زمینه آموزش محیط زیست چه از نظر تلفیق آموزش‌های زیست محیطی در همه رشته‌های تحصیلی به نحوی که فارغ‌التحصیلان حداقل مهارت کاربردی و نگرش زیست محیطی مرتبط با حرفه خود را کسب نماید، اقدامات انجام شده ناکافی است.

تشنگی دریاچه ارومیه نشان می دهد که آموزش و آگاهی بخشی به  تمام سطوح اجتماعی(از هر جنس، سن، قوم و فرهنگ) و رسمی(مدیران اجرایی، قانونگذاران، سیاستگزاران و دانشگاهیان) و تمام مصرف کنندگان آب(کشاورزان، شهر و روستانشینان و صنایع) به خوبی احساس می شود. نکته ضروری دیگر اینکه در زمینه فرهنگ سازی و آگاهی بخشی نیز باید یکپارچگی در کل چرخه آب از مبدا تا مقصد (نقاط مصرف) رعایت شود. بر این اساس هماهنگی درون بخشی به عنوان مسوول تامین، انتقال و توزیع آب در زمینه فرهنگ سازی و آگاهی بخشی ضروری است.

انتهای پیام/