محمد علی خالق نژاد 

امروزه سازمان ها درتلاشند تا شایسته ترین افراد راشناسایی و جذب کنند. وضعیت سازمانی ومنطق حاکم برآن ایجاب می کند ازهرکسی وهرچیزی به درستی ومتناسب با موقعیت بیشترین استفاده شود.شایسته سالاری بهره گیری ازانرژی خلاق افرادنخبه وبرگزیده اجتماع است. درهمین راستاامام علی علیه السلام مسئله توان، لیاقت وشایستگی افرادرا جزئی از بحث عدالت میدانند واین اصل رامهمترین اصل اداره جوامع قرارداده وسفارش کرده اند که هرپستی به تناسب توان،خلاقیت، شایستگی و تخصص نیاز داردوجایزنیست افرادهرکدام به جای دیگری قرارگیرند.

شایسته سالاری روش وفاکتوری درجهت انتخاب افراد برای مشاغل ومناصب مختلف است. مسئولیت  و داشتن عنوان وسمت اجرایی و ... ازجمله عناوینی است که رعایت مولفه شایسته سالاری درانتخاب و گزینش افراد ضروری می باشد. در مناصبی  که مسئولینش براساس مشی شایسته سالاری انتخاب شده باشند درصد بیشتری به موفقیت وپیشرفت نزدیکتر است. چرا که رعایت این اصل درگزینش وانتخاب موجب بروز خلاقیّت ها، شناسایی استعدادها همراه با شکوفایی نخبگان می شود. 

بنابراین با توجه به اینکه استاندار ونماینده عالی دولت در استان جدیداً منصوب شده اند  نگارنده به مطالبی چند پیرامون چگونگی  رعایت شایسته سالاری در گزینش افراد در مناصب ومدیریت ها می پردازد.

شایسته سالاری یا اصلح گزینی به شیوه ای اطلاق می شود که درآن منتخبین برپایه توانایی وشایستگی شان برگزیده می شوند ونه برپایه قدرت مالی یا موقعیت اجتماعی وفامیلی ویا باندی وجناحی و... 

امروزه به‌دلیل فناوریهای نوین وگسترش تحولات فنی نیاز به انتخاب مدیر کاردان و متخصص براساس شایسته سالاری بیش از گذشته احساس می شود.  درسازمانهایی  که افراد براساس رعایت پارامترهای 

پارامترهای شایسته سالاری انتخاب شده باشند می تواننداز ایشان استفاده بهینه درراستای اهداف ملی، سازمانی واجتماعی نمایند. 

باید توجه داشت که شایسته سالاری نه یک حکومت بلکه یک ایدئولوژی می باشد ولی غالبا به اشتباه یک نوع حکومت تلقی می‌گردد. این درحالیست که شایسته سالاری درحقیقت یک پارامتر وفاکتوری جهت انتخاب اشخاص درمناصب مختلف  حکومتی و...محسوب می گردد.

ازاین نکته نباید غافل شد که نظام شایسته سالاری نظامی است که درآن بهترین افراد در بهترین جایگاه با بالاترین بازده کار انجام می دهند. که دراین رابطه  درسیستم 

در سیستم شایسته سالار افراد براساس معیارهای متغیری از شایستگی مورد سنجش قرار می گیرند واین معیارها می توانند زمینه های گسترده ای از هوش گرفته تا پایبندی به اخلاقیّات را در بر بگیرند. 

جایگاه واهمیّت این مولفه تابدانجاست که درقرآن کریم هم به شایسته سالاری توصیه وسفارش شده است ودرسوره یوسف(آیه ۵۵)درجهت مسئولیتش که شامل توانایی، آگاهی، امانتداری وتخصص است اشاره شده است. 

ذکر این نکنه ضروری است که دریک نظام کارآمد واثربخش، نیروی انسانی به عنوان مهمترین واساسی ترین عامل در میان تمامی عوامل نظام اداری وسازمانی است. از سویی دیگر گفته شد که امروزه عصر، عصر شایسته محوری وشایسته سالاری است. عصری که بهترین افرادی که دارای تخصص، مهارت،لیاقت و شایستگی هستند باید درپست های مدیریتی  کارکنان مجموعه وسازمانی  انتخاب شوند ومسئولیتهای مهمی را عهده دار گردند تا بتوانند درجایگاه مدیریتی خود منشاء اثر باشند. 

شایسته سالاری یک فلسفه ونگرش مدیریتی است که درآن منابع انسانی با توجه به تلاش وتوانایی ذاتی شان درجایگاه خود درنظر گرفته می شوند.

بحث شایسته سالاری  با استناد به نص صریح قرآن کریم عمری به درازای حیات بشریّت دارد ودرآموزه های مذهبی اصل جدایی نا پذیری از عدالت محسوب می شود. 

مقوله شایسته سالاری در اسلام ومدیریت ارتباط دقیق و وثیقی با تخصص مرتبط با همان زمینه دارد واجرای آن نتایجی ازقبیل شکوفایی استعدادها، اعتماد افراد به وضع موجود و...را درپی دارد.بنابر این باید توجه داشت که موضوع شایسته سالاری برای مشاغل حساس ازجمله نمایندگی دولت وسایر مدیریت هااز جایگاه بالاتری برخوردار بوده لذا باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.

همانطوریکه درصدر نوشتار اشاره شد یکی از مهمترین معضلات جامعه امروزی ما رعایت نکردن همین اصل اساسی وعدم توجه به شایسته سالاری درانتخاب مدیران می باشد که موجب بروز مشکلات عدیده در اعمال وظایف سازمانی و...میگردد بطوریکه این مهم درکشور ما بخصوص در شهرهای کوچک وکمتر توسعه یافته انتخاب وانتصاب افراد درجایگاههای مدیریتی و نمایندگی مردم درخانه ملت بدون درنظر گرفتن شایستگی ها وتخصص مربوطه صرفا براساس قوم و قبیله گرایی، وابستگی به حزب وگروهی خاص دخالت وسفارش ازسوی برخی افراد ذی نفوذبرای نیل به منافع شخصی ویا...انجام میگیرد که اگر این مسئله مهم وحیاتی مورد توجه جدِی قرارنگیرد هرروزجامعه شاهد پسرفت به جای پیشرفت خواهد بود کما اینکهاثرات سوء وزیانبار اینگونه انتخابات ویا انتصابات فامیلی ویا باندی وجناحی چه درسطح منطقه ای وجه درسطح کلی و فرامنطقه ای به وضوح قابل مشاهده است.

فعال رسانه ای وکنشگر سیاسی