فاطمه حاجی‌زاده/ در شرایط حال حاضر که فضای رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی در جهان، توسط رسانه‌های نوپدید مجازی به عرصه تازه‌ای قدم گذاشته، مفهوم‌های سنتی فرستنده و گیرنده پیام، رابطه یک سویه آنها و میزان تاثیرگذاری پیام‌ها تغییر پیدا کرده است.
در حال حاضر گستره وسیعی از رسانه‌های اجتماعی در اقسام و اشکال مختلف در فضای مجازی روی کار آمده و مخاطبان را از هر قشری به خود جذب نموده‌اند. این رسانه‌ها به گیرندگان پیام این فرصت را داده‌اند که دایره انتخاب وسیع‌تری داشته و از روی علاقه و بر اساس معیارهای تشخیصی خود رسانه مورد نظرشان را انتخاب و پیام‌هایش را پیگیری کنند ، در واقع این فرستنده‌های پیام نه، بلکه گیرنده‌های پیام هستند که حق انتخاب منابع رسانه‌ای موردنظرشان را دارند. از سوی دیگر دست صاحبان رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی باز است تا در فضای اطلاع‌رسانی از شگردهای مختلف استفاده کرده و با روایت‌های خبری و توصیفی گوناگون و تصویرسازی هدف‌دار، ذهنیت مورد نظرشان را در ذهن مخاطب تزریق کنند.
رسانه‌های مجازی به دلیل سرعت بالای پیام‌رسانی و داشتن مخاطبان بیشتر در بسیاری از موارد نخستین روایت از وقایع را به مخاطب رسانده و به عنوان منابع نخست خبری و اطلاع‌رسانی مطرح می‌شوند و به این ترتیب معمولا جهت فکری مورد نظرشان را به گیرنده‌ی پیام می‌دهند، در چنین فضای رقابتی بین رسانه‌ها، میزان استقبال از رسانه‌های سنتی مانند رادیو و تلویزیون یا مطبوعات کمتر شده و این منابع خبری معمولا سهم کمتری از دایره انتخاب و حتی اعتماد مخاطب را دارند. همهمه‌ی سبقت رسانه‌ها در ذهنیت‌سازی و آفرینش افکار مورد نظر خود بر ذهن گیرندگان با انتشار روایت‌های مختلف، عملا شرایطی مانند جنگ روایت‌ها را سبب شده است.
- فضای شلوغ رسانه‌ای، سفره‌ای برای رسانه‌های معاند
ناگفته پیداست که چنین فضایی، زمینه سوء استفاده را برای دشمنان نظام جمهوری اسلامی فراهم می‌کند تا با استفاده از قابلیت رسانه‌های جدید در حرکت‌های هدفمند، شبهه‌ها و بحران‌های فکری مورد نظرشان که بر علیه منافع کشورمان است، در قالب محتواهای خبری، سرگرمی و فرهنگی ارائه کنند.
از طرفی توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که ناراضی بودن عموم مردم از شرایط اقتصادی، و نیز عدم ادراک لازم از نیازها و خواسته‌های قشر جوان کشور از سوی مسئولان، فرصت لازم را برای دشمنان چه در داخل و چه در خارج کشور فراهم می‌کند که به شکل استراتژیک از روایت‌های وقایع استفاده کرده و با جنگی تمام عیار در رسانه‌های مجازی به قالب کردن، شایعه، دروغ‌پراکنی، بازنمایی غیرواقعی رخدادها و کوچک‌نمایی رشد و پیشرفت‌های کشور بپردازند و در عملیاتی نرم و تجاوزکارانه اذهان مردم بخصوص سرمایه‌های انسانی کشور را هدف قرار داده، بذر ناامیدی در دل‌هایشان بکارند.
- لزوم مقابله با روایت‌های فریبکارانه
بر این اساس در چنین کارزار گسترده‌ای علیه کشور ضروری است جریان رسانه‌ای و نهادهای فرهنگی داخلی نیز با اندیشیدن تدابیر لازم و انتشار واقعیات، قدرت تشخیص و بصیرت کاربران فضای مجازی را تقویت کرده، آنها را قادر سازند که به تجزیه و تحلیل پیام‌هایی که در این حیطه، از رسانه ها دریافت می کنند بپردازند و به این وسیله، اهداف شوم و پشت پرده دشمن را در قالب کردن محتواهای نادرست خنثی کنند، رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در بیانات خود با اشاره به جنگ بی امان بین جبهه اسلام و کفر، بین حق و باطل و بین روایت دروغ و حقیقت ، بارها جهاد تبیین را راهکاری جهت مقابله با این تهدیدات مورد تاکید قرار داده اند.
- جهاد تبیین چیست؟
جهاد تبیین از ترکیب دو واژه جهاد به معنای تلاش مجاهدانه و تبیین به معنای روشنگری تشکیل می شود. که کنارهم قرار گرفتن این دو واژه به معنای تلاش برای روشنگری در خصوص تجاوزهای دشمن در عرصه های اطلاع رسانی، اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی و روشن کردن سیاه نمایی ها ایست که با هدف مغفول ماندن مخاطب به ذهنش تزریق می کند.
جهاد تبیین در حال حاضر وظیفه هر فرد مسئولیت پذیر در قبال منافع کشور است، به فرموده رهبر معظم انقلاب اسلامی، «امروز آحاد جامعه بایستی در میدان تبیین حرکت کنند» اما روشن است که مسئولان، نخبگان، اساتید، مجریان برنامه‌های فرهنگی و اصحاب رسانه‌های، دیداری، شنیداری و مکتوب با توجه به قدرت اجرایی و ارتباطی که دارند وظیفه خطیرتری در این خصوص بر عهده دارند تا با روشنگری‌های لازم غبار غفلت را از ذهن افرادی که با ناآگاهی تحت تاثیر نقشه‌های انحرافی و فریبکارانه دشمن قرارگرفته‌اند پاک کنند، این نقشه‌های فریبکارانه در پس محتواهای خبری یا محصولات فرهنگی، تبلیغاتی، جذاب و پرطرفدار مخفی شده به دنبال ضربه زدن به پایه‌های عقیدتی، انقلابی و ایمانی مردم هستند.
آشکار است که در این شرایط محافظه‌کاری یا برخورد جنجال‌آفرین هیچگونه توجیهی ندارد و ضروری است افراد با کسب آمادگی لازم و در برخوردی نرم و حساب شده در جهت روشن نمودن تاریکی‌های قالب شده بر پهنه جامعه حرکت کنند.
جهاد تبیین مبارزه‌ای مقدس برای رسیدن به هدفی متعالی است که در آن فرد با شهامت و شجاعت سعی دارد تا با بیان حقایق، ایهام و تردید را از اذهان افرادی پاک کند که تا حدود زیادی فاقد بینش و سواد رسانه ای بوده و منفعل هستند بنابریان قادر به تمایز محتواهای صحیح یا نادرست از یکدیگر نیستند.
- موضوعات جهاد تبیین
بدیهی است، پرداختن به موضوعاتی همچون دستاوردها و کارآمدی نظام، لزوم تکیه بر ظرفیت‌های داخلی کشور برای برون رفت از مشکلات اقتصادی، برنامه ریزی دشمن برای نفوذ در باورهای مردم در خصوص اسلام سیاسی، اندیشه مقاومت ، حفظ وحدت، حجاب، خانواده و فرزند آوری از آنجاکه مقام معظم رهبری طی بیانات خود در محافل مختلف به آنها اشاره کرده اند، لازم است در جهاد تبیین مورد توجه قرار گیرد تا در حد امکان از سردرگمی و آشفتگی اذهان جلوگیری شود.
- تبیین اثربخش
اما تبیین زمانی اثرگذار است که در آن به نکاتی همچون اشرافیت کامل به موضوع ، پیدا کردن زبان مشترک با مخاطب یا مخاطبان هدف، استدلال‌های منطقی، پرهیز از تعصبات جناحی یا گروهی، گفتمان‌سازی از موضوع مورد نظر، پرهیز از جنجال‌آفرینی، ابتکار در ارائه یا استفاده از روش‌های نوین (همچون رسانه‌های مجازی) صداقت در گفتار و عمل و استفاده از اسناد و مدارک برای سندیت بخشی به روشنگری‌ها استفاده شود.
- آثار جهاد تبیین
تبیین اثرگذار در جامعه سبب دشمن‌شناسی، بازدارندگی از آشوب، افزایش امید و نشاط در جامعه شده و آثار فراوانی در حوزه های مختلف، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی به جای می‌گذارد، بنیه مردمی نظام را قویتر می‌کند تا کارگزاران واقعی با حمایت بیشتر مردم، نیروی افزون‌تر و صداقت در گفتار و عمل در راه تحقق خواسته‌های مردم و فراهم کردن رفاه و آسایش برای آنها تلاش کنند.
انتهای پیام/